केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाने PGI निर्देशांकाचा अहवाल जाहीर केला; सातारा जिल्हा राज्यात प्रथम पण महाराष्ट्राची घसरण
Union Ministry of Education Releases PGI Index Report; Satara district is first in the state but Maharashtra's decline

केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाच्या शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभागाने अलीकडेच देशातील प्रत्येक राज्यासाठी (Performance Grading Index-PGI) जारी केला आहे. दुर्दैवाने, महाराष्ट्राच्या शालेय शिक्षण विभागाची घसरण झाली आहे, परिणामी राज्य गुणवत्ता आणि शैक्षणिक कामगिरी या दोन्ही बाबतीत मागे पडले आहे.

भारतीय शिक्षण प्रणाली ही जगातील सर्वात मोठी शिक्षण प्रणाली आहे, ज्यामध्ये सुमारे 14.9 दशलक्ष शाळा, 95 लाख शिक्षक आणि विविध सामाजिक आणि आर्थिक पार्श्वभूमीचे सुमारे 26.5 कोटी विद्यार्थी आहेत. जागतिक स्तरावर ही सर्वात लक्षणीय शिक्षण प्रणाली मानली जाते.

शिक्षण मंत्रालयाच्या शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभागाने अलीकडेच देशातील प्रत्येक राज्यासाठी (Performance Grading Index-PGI) जाहीर केला आहे. या निर्देशांकानुसार, महाराष्ट्राच्या शालेय शिक्षण विभागाने घसरण दर्शविली आहे, परिणामी गुणवत्ता आणि शैक्षणिक कामगिरीच्या बाबतीत धक्का बसला आहे.

राज्याने लेव्हल-1 ते लेव्हल-3 पर्यंत प्रगती पाहिली आहे. पीजीआयसाठी सहा वेगवेगळे निकष वापरले जातात. यामध्ये मूल्यमापन आणि गुणवत्ता, उपलब्धता, मूलभूत सुविधा, समानता, प्रशासकीय प्रक्रिया आणि शिक्षक प्रशिक्षण आणि शिक्षण यांचा समावेश आहे. पीजीआय या घटकांच्या आधारे निर्धारित केले जाते.

शिक्षण मंत्रालयाने नुकताच शैक्षणिक वर्ष 2021-22 साठी (Performance Grading Index-PGI) अहवाल प्रसिद्ध केला आहे, जो शिक्षणातील राष्ट्रीय गुणवत्ता मानकांवर प्रकाश टाकतो. या अहवालात, महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्याने 600 पैकी 430 गुण मिळवून प्रथम क्रमांक पटकावला आहे.

मूल्यमापनानुसार, सातारा जिल्ह्याने आंतरवर्गीय संवादात 86 गुण, पायाभूत सुविधांमध्ये 46 गुण, शालेय सुरक्षा आणि विद्यार्थी सुरक्षेत 35 गुण, डिजिटल शिक्षणात 24 गुण आणि प्रशासकीय क्षेत्रात 68 गुणांसह एकूण 171 गुण प्राप्त केले आहेत. प्रक्रिया. त्यामुळे पीजीआय क्रमवारीत सातारा जिल्ह्याचा राज्यात पहिला क्रमांक आला आहे.

महाराष्ट्र राज्याने आपल्या शिक्षण पद्धतीत लक्षणीय सुधारणा पाहिली असून, राज्याने शैक्षणिक क्षेत्रात आघाडी घेतली आहे. 2017-18 ते 2019 या शैक्षणिक वर्षात महाराष्ट्राने लेव्हल-1 पासून सुरुवात करून लेव्हल-3 पर्यंत उल्लेखनीय प्रगती केली आहे. शिक्षण मंत्रालयाच्या क्रमवारीनुसार देशातील पहिल्या 10 राज्यांमध्ये महाराष्ट्र 8 व्या स्थानावर आहे. केंद्र सरकारच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार राज्याच्या शिक्षण विभागाची 10 श्रेणींमध्ये विभागणी करण्यात आली आहे. आश्चर्याची बाब म्हणजे एकाही राज्याला पहिल्या ५ श्रेणींमध्ये स्थान मिळवता आलेले नाही. उच्च श्रेणींमध्ये, चंदीगड पहिल्या स्थानावर आहे, त्यानंतर पंजाब दुसऱ्या स्थानावर आहे.

1. चंडीगड - ६५९
2. पंजाब - ६४७.४ 
3. दिल्ली - ६३६.२
4. केरळ - ६०९
5. गुजरात - ५९९
6. पुद्दुचेरी - ५९२.७
7. तमिळनाडू - ५७०.४
8. महाराष्ट्र - ५८३.२
9. हरयाणा - ५७७.९
10. राजस्थान - ५७७.५

शालेय शिक्षण आणि साक्षरता विभागाने अलीकडेच विविध राज्यांमधील शिक्षण प्रणालीचे मूल्यांकन करण्यासाठी (Performance Grading Index-PGI) विकसित केला आहे. हा निर्देशांक 2017-18 ते 2020-21 या संदर्भ वर्षांसाठी तयार करण्यात आला आहे आणि त्याचा उद्देश जिल्हावार आधारावर शिक्षण व्यवस्थेच्या कामगिरीचे मूल्यमापन करण्याचा आहे. राज्यस्तरीय PGI च्या यशावर आधारित, विभागाने आता PGI-D सुरू केले आहे, जे प्रत्येक जिल्ह्यासाठी 83 संचालकांच्या मार्गदर्शनावर आधारित आहे. या नवीन निर्देशांकामुळे जिल्हावार शैक्षणिक कामगिरीचे मूल्यांकन आणखी वाढेल.

यामध्ये जिल्ह्यांनी ऑनलाइन पोर्टलद्वारे माहिती भरायची आहे. PGI-D च्या मदतीने, राज्याचे शिक्षण विभाग जिल्हा स्तरावरील शिक्षण व्यवस्थेतील फरक ओळखण्यास आणि केंद्रीकरणाद्वारे त्यांचे कार्य सुधारण्यास सक्षम आहेत. याद्वारे दिलेली मदत मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करून आमचे कार्य वाढवण्यास मदत करते. प्राप्त झालेले पीजीआय रेटिंग कोणत्या जिल्ह्यांना कोणत्या भागात सुधारणे आवश्यक आहे याचे मार्गदर्शन करतात आणि त्यानुसार ते निर्देशित केले जातात.

(Performance Grading Index-PGI) त्याचे परिणाम निश्चित करण्यासाठी 6 भिन्न निकष वापरते. या निकषांमध्ये अभ्यासाचे निकाल आणि गुणवत्ता, उपलब्धता, मूलभूत सुविधा, समानता, प्रशासकीय प्रक्रिया आणि शिक्षक प्रशिक्षण आणि विकास यांचा समावेश होतो. PGI ने या निकषांची 12 विभागांमध्ये विभागणी केली आहे, प्रत्येक विभाग विशिष्ट पैलूसाठी समर्पित आहे. PGI-D ने विशेषत: जिल्ह्यांसाठी 10 श्रेणी नियुक्त केल्या आहेत.

1. दक्ष : ९४१ - १०००
2. उत्कर्ष : ८४१ - ९४०
3. अतिउत्तम : ८२१ - ८८०
4. उत्तम : ७६१ - ८२०
5. प्रचेष्टा १ : ७०७ - ७६०
6. प्रचेष्टा २ : ६४१ - ७०० 
7. प्रचेष्टा ३ : ५८१ - ६४०
8. आकांशी १ : ५२१ - ५८०
9. आकांशी २ : ५६१. - ५२० 
10. आकांशी ३ : ४६१ - ४६०

शिक्षण पद्धतीत सुधारणा घडवून आणण्यासाठी विशिष्ट क्षेत्रात बदल करणे आवश्यक आहे. याला प्राधान्य देऊन, PGI-D चे उद्दिष्ट जिल्ह्य़ांना अधिक चांगल्या सुधारणा लागू करून उच्च श्रेणी प्राप्त करण्यात मदत करण्याचे आहे. 

performance grading index,performance grading index upsc,performance grading index 2022,performance grading index 2020-21,performance grading index 2022 list,performance grading index list,performance grading index top 5,performance grading index top 5 state,performance grading index 2021-22,performance grading index 2020-21 upsc, performance grading index upsc,performance grading index upsc top 5,performance grading index 2020-21 upsc,performance grading index list,performance grading index in hindi,difference between step index and graded index,what is step index and graded index fiber,step index vs graded index,performance grading index 2022,performance grading index 2022 list

कुणीही वेबसाईटवरील माहिती आमच्या परवानगी शिवाय प्रसिद्ध करू नये केल्यास कॉपीराईट नियमानुसार नोटीस देण्यात येईल.

आपली वेबसाईट आपले सोशल मिडिया जॉईन करा.

• Facebook - https://www.facebook.com/thakareblog
• Twitter – https://twitter.com/aapalathakare
• Instagram – https://www.instagram.com/aapala.thakare/
• Telegram – https://telegram.me/aapalathakare
• Whats App - https://cutt.ly/Next-Update-Group-Join
• Google News- https://news.google.com/publications/CAAqBwgKMNmHlgswrKutAw
• Threads Join Link- https://www.threads.net/@aapala.thakare