पाचवी ते आठवी ढकलगाडी अखेर बंद; विद्यार्थी होणार नापास

शिक्षण मंत्रालयाच्या आरटीई कायद्यातील सुधारणा: परीक्षांचे नियम आणि रोखण्याचे निकष

आरटीई कायद्याचा आढावा आणि नवीन बदल

केंद्रीय सरकारने 'मूलभूत शिक्षणाचा अधिकार (आरटीई)' कायद्यांतर्गत महत्त्वपूर्ण बदल जाहीर केले आहेत. 16 डिसेंबर 2024 रोजी प्रसिद्ध झालेल्या गॅझेट अधिसूचनेनुसार, पाचवी व आठवीच्या विद्यार्थ्यांसाठी नियमित परीक्षेची अट लागू करण्यात आली आहे. यामुळे शिक्षण पद्धतीत नवीन कार्यप्रणाली आणि शिस्त निर्माण होण्याची अपेक्षा आहे.

स.का.वि. 777/(अ) – मूलभूत शिक्षा अधिकार अधिनियम, 2009 (2009 चा 35 वा क्रमांक) च्या कलम 38 च्या अंतर्गत प्रदान केलेल्या अधिकारांचा वापर करून, केंद्रीय सरकारने खालील सुधारणा केल्या आहेत:

[महाराष्ट्र बालकांचा मोफत व सक्तीच्या शिक्षणाचा अधिकार हक्क नियम, २०२३ (सुधारणा)]

पाचवी व आठवीतील नियमित परीक्षा

आरटीईच्या सुधारित नियमांनुसार:

1. प्रत्येक शैक्षणिक वर्षाच्या अखेरीस पाचवी व आठवीसाठी अनिवार्य परीक्षा घेतली जाईल.

2. परीक्षेत नापास झालेल्या विद्यार्थ्यांना पुनर्परीक्षेची संधी दिली जाईल, जी निकाल जाहीर झाल्यानंतर दोन महिन्यांच्या आत घेतली जाईल.

[राज्य सरकारने 5वी आणि 8वीच्या विद्यार्थ्यांसाठी वार्षिक परीक्षा उत्तीर्ण करणे अनिवार्य]

विद्यार्थ्यांना रोखण्याचे निकष

पुनर्परीक्षेनंतर जर विद्यार्थी पुन्हा नापास झाला, तर:

- विद्यार्थ्याला त्या वर्गात थांबवले जाईल.

- अशा विद्यार्थ्यांसाठी विशेष प्रशिक्षण आणि मार्गदर्शन देण्याची जबाबदारी शिक्षकांवर असेल.

- शाळेचे प्रमुख अशा विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीवर वैयक्तिक लक्ष ठेवतील.

शिक्षक आणि पालकांची भूमिका

विद्यार्थ्यांच्या संपूर्ण विकासासाठी शिक्षक आणि पालकांचे सहकार्य अनिवार्य ठरते. परीक्षेतील गॅप्स ओळखून योग्य प्रशिक्षण पद्धती राबवल्या जातील. या प्रक्रियेत पालकांचा सहभाग सुनिश्चित केला जाईल.

नवीन परीक्षापद्धतीचे स्वरूप

या सुधारित परीक्षापद्धतीमध्ये:

- स्मरणशक्ती आधारित शिक्षणाऐवजी कौशल्य विकासावर भर दिला जाईल.

- विद्यार्थ्यांची सर्वांगीण प्रगती सुनिश्चित करण्यासाठी सक्षमता आधारित मूल्यांकन केले जाईल.

शिक्षण क्षेत्रासाठी नवीन दृष्टीकोन

हा सुधारित नियम शिक्षणाच्या दर्जात सुधारणा करण्यासाठी एक महत्वपूर्ण पाऊल आहे. यामुळे शिक्षणाच्या गुणवत्तेत वाढ होईल आणि विद्यार्थ्यांची शैक्षणिक गरज अधिक चांगल्या प्रकारे पूर्ण करता येईल.